์ง๋ฌธ1. ํต๊ณํ์ด๋ ๋ฌด์์ด๊ณ ์ ์ค์ํ๋ค๊ณ ์๊ฐํ๋๊ฐ? *
ํต๊ณํ์ด๋ ํ์ค์ ์กด์ฌํ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๋์ ์ผ๋ก ๋ํ๋ด๊ธฐ ์ํ ๋๊ตฌ์ด๋ค.
ํต๊ณ๋ ์ ๋ณด๋ฅผ ๊ฐ๊ด์ฑ์ ๋ณด์ฅํด์ฃผ๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ํต๊ณ๊ธฐ๋ฐ ์๊ฐ์๋ฃ๋ฅผ ์ด์ฉํ๋ฉด ์๋๋ฅผ ์ค๋ํ๋๋ฐ ๋์์ด ๋๋ค.
์ง๋ฌธ2. ๋ชจ์ง๋จ (Population)๊ณผ ์ํ (Sample)์ ์ฐจ์ด๋? ์ฐ๋ฆฌ๋ ์ ์ํ๋ง์ ํ๋๊ฐ? *
๋ชจ์ง๋จ์ด ์ ์ฒด์งํฉ์ด๋ผ๋ฉด ์ํ์ ๋ถ๋ถ์งํฉ๋๋ค.
์ด๋ค study์์ ์ฆ๋ช ?๋๋ณ? ํ๊ณ ์ํ๋ ๋์์ ๋ชจ์ง๋จ์ด๊ณ , ๊ฑฐ๊ธฐ์ ๋ํ์ฑ representative์๊ฒ ๋ฝ์๋ธ ์์ ๋ถ๋ถ์งํฉ์ ์ํ์ด๋ผ๊ณ ๋ถ๋ฅธ๋ค.
์ง๋ฌธ3. ์ ๋ ๋ณ์ (quantitative)์ ์ ์ฑ ๋ณ์ (qualitative)์ ์ฐจ์ด์ ๊ฐ๊ฐ์ ํน์ง์ ๋ฌด์์ธ๊ฐ? *
์ ๋๋ณ์๋ numerical ๋ณ์๋ผ๊ณ ๋ ๋ถ๋ฅด๋๋ฐ, ์ฐ์ ์ฐ์ฐ์ด ๊ฐ๋ฅํ ์ซ์๋ก ์ด๋ฃจ์ด์ ธ์๋ค. ์ด์ ๋ฐํด categorical ๋ณ์๋ผ๊ณ ๋ ๋ถ๋ฅด๋ ์ ์ฑ ๋ณ์๋, ์ซ์๋ก ์๋ณํ ์๋ ์์ง๋ง ์ฐ์ ์ฐ์ฐ์ด ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค.
์ง๋ฌธ4. ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ์ ์๊ด๊ด๊ณ์ ์ฐจ์ด๋? ์์๋ฅผ ๋ค์ด ์ค๋ช ํ์์ค.
์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๋ A ๋๋ฌธ์ B๊ฐ ์ผ์ด๋ฌ๋ค๋ ๊ฒ์ด๊ณ , ์๊ด๊ด๊ณ๋ A์ B๊ฐ ๊ด๊ณ์๋ค๋ ๋ป์ด๋ค. A๋๋ฌธ์ B๊ฐ ์ผ์ด๋ฌ์ ์๋ ์๊ณ ๊ทธ ๋ฐ๋์ผ ์๋ ์๋ค. ๋๋ C์ ์ํด A์ B๊ฐ ์ผ์ด๋ฌ์ ์๋ ์๋ ๋ฑ ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ์๋ ๋ค๋ฅด๋ค. ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๋ณด๋ค๋ ์๊ด๊ด๊ณ๊ฐ ์์๊ฐ๋ ์ธ ๊ฒ ๊ฐ๋ค.
์๋ฅผ๋ค์ด, ์์นจ์ ์๋ฆฌ์ผ์ ๋จน์ผ๋ฉด ์ด์ด ๋น ์ง๋ค๋ ๊ฒ์ ์ฆ๋ช
ํ๊ธฐ์ํด ํ๋ฌ์ ํ๋ฒ subject๋ค์ ๋ชธ๋ฌด๊ฒ๋ฅผ ์ฌ๊ณ ๋งค์ผ ์์นจ์ ์๋ฆฌ์ผ์ ๋จน์๋๊ฐ ์๋๊ฐ์ ๋ํด 1๋
๊ฐ ๊ด์ธก์ฐ๊ตฌ๋ฅผ ํ๋ค.
๋ง์ฝ ์์นจ์ ์๋ฆฌ์ผ์ ๋จน์๋ค๊ณ ๋ตํ ์ฌ๋๋ค์ ๋ชธ๋ฌด๊ฒ๊ฐ, ๊ทธ ๋ฐ๋์ ๋นํด ํ๊ท ์ ์ผ๋ก ๋ฎ์๋ค๋ฉด ์ด๋ ์์นจ ์๋ฆฌ์ผ๊ณผ ๋ชธ๋ฌด๊ฒ์ ์๊ด๊ด๊ณ๋ฅผ ๋งํ๋ ๊ฒ์ด์ง ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๋ฅผ ๋งํ๋ ๊ฒ์ด ์๋๋ค.
์๋ฆฌ์ผ์ ๋จน๋ ์ฌ๋์ ์ด์ด ๋น ์ง๋ค๋ ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๊ฐ ์์ ์๋ ์์ง๋ง,
1. ์ธ๊ณผ๊ด๊ณ๊ฐ ๋ฐ๋์ธ ๊ฒฝ์ฐ: ๋ง๋ฅธ ์ฌ๋์ด ์๋ฆฌ์ผ์ ์ข์ํ๋ ๊ฒ์ผ ์๋ ์๊ณ
2. ์ฒด์ค๊ฐ์์ ์์ธ์ด ๋ค๋ฅธ ํต์ ๋ณ์์ ์์ ์ ์๋ค: ์๊ณ ๋ณด๋ ์๋ฆฌ์ผ์ ๋จน๋ ์ฌ๋์ ์์นจ๋ง๋ค ์ด๋์ ํ๋ ๊ฒฝ์ฐ๊ฐ ๋ง๊ณ , ์ด๋์ ํ๋ ์ฌ๋์ด ์ด์ด ๋น ์ง๋ค์ ๊ฐ์ ๊ฒฝ์ฐ ์ผ ์๋ ์๋ค.
์ง๋ฌธ5. ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ ์ ๋ถ์์ ํ ์ ์๋๊ฐ? *
subject์ ํฌํจ๋๋ case์ ํด๋นํ๋ ์ฌ๋๋ค์ด ํญ์ ๊ณ ์ ๋์ด ์๋ ๊ฒ์ด ์๋๊ธฐ ๋๋ฌธ์, ์๋ฒฝํ ์ ์์กฐ์ฌ๋ ๋ถ๊ฐ๋ฅํ๋ค. ๋๋ฌธ์ ๋ชจ์ง๋จ์ ๋ํด ๋ํ์ฑ์ ๊ฐ์ง ์ํ์ ์ ์ํ๋ง ํด์ผํ๋๋ฐ ์ด๊ฒ์ด ์ฝ์ง ์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ์ค๋ฌธ์กฐ์ฌ๋ ๋ถ์์ ํ ์ ์๋ค.
๋ํ์ฑ์ ๊ฐ์ง ์ํ์ ์ป๊ธฐ๊ฐ ์ด๋ ค์ด ์ด์ ๋ ๋ค์๊ณผ ๊ฐ๋ค.
์๋ฅผ๋ค์ด ์ต๊ทผ ๋ ์ผ ์ ๋ฌธ์์ ํธ๋ฅธ๋ฐํ์ ๊ด๊ณ ๊ฐ ์ธ์ข ์ฐจ๋ณ์ ๊ด๊ณ ๋ผ๋ ๊ฒ์ ๋ํด ์ฐฌ์ฑํ๊ฑฐ๋ ๋ฐ๋ํ๋ ์ ๋์ ๋ํด ์ค๋ฌธ์ ๋ฐ์๋ค.
์ธ์ข ์ฐจ๋ณ ์ด์์ ๋ํด ์ด์ผ๊ธฐํ๊ธฐ๋ฅผ ํผํ๊ณ ์ถ์ ๊ฒฝ์ฐ ์๋ต์ ๊ธฐํผํ ์ ์๋ค(Non-Respond). ํ์ง๋ง ์ด ๋ ์ผ ์ ๋ฌธ์ฌ์ ํธ๋ฅธ๋ฐ๋ฅด ์ค๋ฌธ์ ๊ฒฝ์ฐ์๋ Non-Respond๋ณด๋ค๋ Voluntary response bias์ ๊ฐ๊น๋ค. Non-Respond๋ ๋๋คํ ์ํ๋ค์๊ฒ ์กฐ์ฌ๋์์ง๋ง, ์ด์ ์๋ตํ ์ฌ๋๋ค์ด ์ํ์ ๋ํ์ฑ์ ๊ฐ์ง์ง ๋ชปํ ๊ฒฝ์ฐ์ด๋ค. ํ์ง๋ง ์ด ๊ฒฝ์ฐ์๋ ์ค๋ฌธ์ ์กด์ฌ๋ฅผ ์ ์ฌ๋๋ค์ด ๊ตณ์ด ๊ทธ ๋ด์ค ์น์ฌ์ดํธ์ ์ ์ํด์ ๋ตํด์ผํ๋ ์ค๋ฌธ์ด์๋ค. ๋ฐ๋ผ์ ํธ๋ฅธ๋ฐํ๊ฐ ์ธ์ข ์ฐจ๋ณ์ ๊ด๊ณ ๋ฅผ ํ๋ค ๋๋ ์๋๋ค์ ๋ํด ๊ฐํ ์๊ฒฌ์ ๊ฐ์ง๊ณ ์๊ณ , ๊ผญ ์๋ต์ ํด์ผ๊ฒ ๋ค๊ณ ์ ํํ ์ฌ๋๋ค๋ง ์๋ตํ ๊ฒ์ด๊ธฐ ๋๋ฌธ์ ๊ณผํ์ ์ธ ์ค๋ฌธ์ด๋ผ๊ณ ๋ณผ ์ ์๋ค. ์ด๋ ์ ์ด์ ๋๋คํ ์ํ์๊ฒ ์ค๋ฌธ๋์ง ์์ Voluntary response bias์ ํด๋นํ๋ค.
์ ์ด์ ๋ชจ์ง๋จ์ด ๋ถ๋ช
ํ์ง ์์ ์ค๋ฌธ์ด์ง๋ง ๋ง์ฝ ์ด ์ค๋ฌธ์ ๋ชจ์ง๋จ์ด ์ธ๊ณ์ ๋ชจ๋ ์ฌ๋๋ค์ด์๋ค๋ฉด ์ด๋ Convenience sample์๋ ํด๋น๋๋ ๊ฒ ๊ฐ๋ค. ์๋๋ฉด ์์ด๊ฐ ์๋๋ผ ๋
์ด๋ก ์งํ๋ ์ค๋ฌธ์ด์๊ธฐ ๋๋ฌธ์ด๋ค. (ํ์ง๋ง ์ด๋๋๋ผ ์ฌ๋์ด๋ ์ ์ํด์ ์๋ตํ ์ ์์๋ค.)
์ง๋ฌธ6. ๋ฐ์ดํฐ ์๊ฐํ๋ ์ ํ์ํ๊ณ ์ค์ํ๊ฐ? *
1. ๋ง์ ์์ ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ํ๋์ ๋ณผ ์ ์๊ฒ ํด์ค๋ค.
2. ๋ฐ์ดํฐ ๋ถ์์ ๋ํ ์ ๋ฌธ์ง์์ด ์๋ ์ฌ๋๋ ๋๊ตฌ๋ ์ฝ๊ฒ ์ธ์ฌ์ดํธ๋ฅผ ์ฐพ์ ์ ์๊ฒ ํด์ค๋ค.
3. ๋ฐ์ดํฐ ๋ถ์์ ๋์์ด ๋๋ค.
4. ํจ๊ณผ์ ์ธ (๋ฐ์ดํฐ์์ ๋น๋กฏํ) ์ธ์ฌ์ดํธ ๊ณต์ ๋ก ๋ฐ์ดํฐ ๊ธฐ๋ฐ์ ์์ฌ๊ฒฐ์ ์ ๋๋๋ค.
์ง๋ฌธ7. ํ๊ท (mean), ์ค๊ฐ๊ฐ (median), ์ต๋น๊ฐ (mode), ๋ถ์ฐ (variance)์ ๊ฐ๋ ์ ๋ํด ์ค๋ช ํ์์ค. *
ํ๊ท : ๋ณดํต ๋งํ๋ ์ฐ์ ํ๊ท ์ ๋งํ๋ค. ์๋ฅผ๋ค์ด 1, 3, 5์ ํ๊ท ์ (1+3+5)/3 = 3 ์ด๋ค
์ค๊ฐ๊ฐ: ๋ฐ์ดํฐ๋ฅผ ์ ๋ ฌํ์๋ ์ค๊ฐ์ ์๋ ๊ฐ์ ๋งํ๋ค. ์๋ฅผ ๋ค์ด 1, 3, 5 ์ ์ค๊ฐ๊ฐ์ 3์ด๋ค. ๋ง์ฝ ๋ฐ์ดํฐ์ ๊ฐฏ์๊ฐ ์ง์๋ผ๋ฉด , 1 , 2, 3, 5 ๋ผ๋ฉด ์ค๊ฐ์ ๋ ๊ฐ์ ํ๊ท ์ด ์ค๊ฐ๊ฐ์ด๋ค. (2+3)/2 = 2.5
์ต๋น๊ฐ: ๋ฐ์ ๋น๋๊ฐ ๊ฐ์ฅ ๋์ ๊ฐ์ ๋งํ๋ค. ์๋ฅผ๋ค์ด, 1, 2, 2, 3, 5, 5, 5์์ ์ต๋น๊ฐ์ 5์ด๋ค.
๋ถ์ฐ์ ๋ฐ์ดํฐ์ ๋ถํฌ๋ฅผ ๋งํ๋ค.
์ง๋ฌธ8. ํต๊ณ์ ์ฌ๊ณ ๋ ๋ฌด์์ด๋ผ๊ณ ์๊ฐํ๋๊ฐ? ์์๋ฅผ ๋ค์ด ์ค๋ช ํ์์ค. *
ํต๊ณ์ ์ฌ๊ณ ๋ ๋ฒ๋ํ๋ ์ง์ ์ ๋ณด๋ฅผ ์ ๋ถ์ํ๊ณ ํจ์จ์ ์ผ๋ก ์ฌ์ฉํ ์ ์๋ ์ฌ๊ณ ๋ ฅ์ ๋งํ๋ค.
์๋ฅผ ๋ค์ด ๋ชจ๋น๋ฆฌํฐ ์ ๊ณ์ ๋ฐ์ดํฐ ๋ถ์๊ฐ๋ ์ธ๊ตฌ ๋ฐ์ง๋, ์ง์ญ์ด ์์ ๊ฐ์ธ์ง ์ฃผํ๊ฐ์ธ์ง, ๊ทธ ์ง์ญ์ ๋ฐ์ง๋ ์ธ๊ตฌ์ ๋์ด๋ ๋ฑ๋ฑ์ ํตํด ์ด๋ ์ง์ญ์ ๋ ๋ฐฐ์ฐจํ๋๊ฒ ์ข์์ง ๋ฑ์ ์์ ๋ผ ์ ์๋ค.